Μια πόλη με μεγάλη ιστορία

Με περίπου 180.000 κατοίκους, το Ηράκλειο είναι σήμερα η μεγαλύτερη πόλη του νησιού, διοικητική πρωτεύουσα και έδρα του Μητροπολίτη (Αρχιεπισκόπου). Ευνοημένο από την κεντρική θέση στη βόρεια ακτή και κυρίως από την επέκταση του λιμανιού, το Ηράκλειο είναι το οικονομικό κέντρο και το κύριο εξαγωγικό λιμάνι του νησιού. Ταυτόχρονα είναι ο κόμβος για τον τουρισμό.

Το αστικό τοπίο του Ηρακλείου χαρακτηρίζεται σήμερα από μια ζωηρή κατασκευαστική δραστηριότητα, η οποία συνωστίζει όλο και περισσότερο μικρούς δρόμους και παλιές συνοικίες. Ωστόσο, η ιστορική σημασία της πόλης γίνεται αισθητή παντού, κυρίως μέσα από τα πανίσχυρα τείχη του φρουρίου, που κάποτε ήταν οι μεγαλύτερες οχυρώσεις των Ενετών.

Στη Μινωική περίοδο, το μικρό λιμάνι της Κνωσού, που συμπλήρωνε το κύριο λιμάνι της Αμνισού, βρισκόταν στη σημερινή περιοχή της πόλης. Όταν εγκαταστάθηκαν εδώ οι πρώτοι Έλληνες, ονόμασαν τον οικισμό είτε Ηράκλειο είτε Ηράκλεια, από τον ήρωά τους Ηρακλή. Η έβδομη πράξη του Ηρακλή, η εξημέρωση του κρητικού ταύρου και η μεταφορά του στις Μυκήνες, αντανακλά την αντικατάσταση του Μινωικού από τον Μυκηναϊκό πολιτισμό.

Μόνο επί Σαρακηνών το Ηράκλειο απέκτησε κάποια σημασία. Μετά την ανακατάληψη της Κρήτης από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Φωκά το 961, η πόλη ξαναχτίστηκε ως Chandaz και ασφαλίστηκε με ζώνη τοίχου.

Το 1210 οι Ενετοί κατέλαβαν την Κρήτη, μετονόμασαν τον οικισμό Κάντια και τον έκαναν πρωτεύουσα. Κατασκευάστηκαν τεράστιες επάλξεις, που μπόρεσαν να αντέξουν την Τουρκοκρατία (21-1648) για 1669 χρόνια. Μετά από συνεχείς μάχες, η πόλη τελικά έπεσε στα χέρια των Οθωμανών. Για τους Κρητικούς ξεκίνησε μια 200χρονη περίοδος υποτέλειας. Ονόμαζαν πλέον την πόλη Μεγάλο Κάστρο μέχρι που μετά την αποχώρηση των Τούρκων το 1897 ξαναπήρε το αρχαίο της όνομα Ηράκλειο.