Van patriarchen en priesters, martelaren en iconen

oorsprong
Het christendom kwam heel vroeg naar Griekenland via de missionaris-apostel Paulus in de 1e eeuw na Christus, dat toen deel uitmaakte van het Romeinse rijk. Na de deling van het Romeinse Rijk kwam Griekenland onder Constantinopel. Rond 1000 na Christus leidde de ruzie tussen de oostelijke gemeenschappen en Rome, die tot dan toe had gesudderd, tot een breuk. De orthodoxe kerk splitste zich af van de rooms-katholieke kerk.

beginsel
Zowel de verering van Maria als de verering van talloze martelaren en de verering van iconen spelen een belangrijke rol binnen de orthodoxe gemeenschappen. In de eredienst worden de gelovigen niet aangespoord tot een goede levenswijze, zoals bij de katholieken of protestanten het geval is, maar het gaat erom de heiligen en God te loven. De ruzie met de katholieken in die tijd werd vooral aangewakkerd door de vraag van wie de Heilige Geest uitgaat. Voor de orthodoxen begint dit alleen bij God, terwijl het voor de katholieken ook bij Jezus begint.

Festivals
Het belangrijkste feest in Griekenland is Pasen, dat volgens de orthodoxe kalender niet tegelijk met ons paasfeest wordt gevierd. Naast Kerstmis, dat ook centraal staat, worden er tal van andere kerkelijke feesten gevierd. In het familiegedeelte wordt niet alleen de verjaardag, maar vooral de naamdag gevierd.

Kerkelijke posities
De orthodoxe kerk is strikt hiërarchisch. Priesters en diakenen moeten vóór hun wijding beslissen: of ze trouwen of ze worden monnik. De meesten besluiten echter te trouwen en een gezin te stichten. Monniken en bisschoppen mogen niet trouwen. De bisschoppen, allemaal van gelijke rang, kiezen hun hoofd, de aartsbisschop van Athene. De kerkleiders waren aanzienlijk betrokken bij de politiek van de 20e eeuw. Tot op de dag van vandaag gaat elke regeringswisseling gepaard met een beurs.

politieke invloed
Politiek heeft een lange traditie in de Griekse kerk: toen Griekenland nog deel uitmaakte van het Ottomaanse rijk, had de kerk speciale rechten. De kerkleiders hadden het materieel goed en hun invloed op de mensen was groot. De kerk gebruikte haar sterke positie ook om het Griekse nationale bewustzijn te versterken en het culturele erfgoed in stand te houden. De scheiding van kerk en staat is laat begonnen en is nog niet helemaal perfect. Zo was het tot 1982 niet mogelijk om te trouwen in een burgerlijke ceremonie en niet in de kerk.

De PASOK-regering nam echter enkele wetten aan tegen de oppositie van de kerk, waardoor haar invloed aanzienlijk werd verminderd. Ook met de regering Simitis brak het geschil tussen kerk en staat weer uit. Tegen het bittere kerkelijke verzet drong de Griekse regering er door dat de religieuze overtuiging niet meer op de identiteitskaart wordt ingevuld, het wordt nu beschouwd als een privé-aangelegenheid en heeft daarom geen plaats in het paspoort.

Kerk en Maatschappij
Meer dan 95% van de bevolking behoort tot de orthodoxe kerk. Kerkelijke uittredingen zijn nog steeds zeldzaam en er hoeft geen kerkbelasting te worden betaald. In veel parochies zit de priester 's avonds in het kafenion tavli te spelen en waakt hij met roddels over het moreel van zijn schapen. Hoewel de heren in hun lange, zwarte gewaden en hun staartjes overal met respect worden behandeld, neemt hun invloed op het dagelijks leven steeds meer af. Maar dat betekent niet dat er geen kerkelijke feestdagen meer worden gevierd of dat er in kerken geen kaarsen en wierook meer worden aangestoken. Het versierde icoon en de olielamp hangen nog in elk huis, ook al is de maagdelijkheid van de ongehuwde dochter niet altijd even goed als in voorgaande jaren.